گفتگوی جشنواره ملی سلامت نیشابور با کیارنگ علایی

جنابعالی به عنوان داور جشنواره ملی عکس سلامت،تعریف تان از سلامت چیست؟
سلامت از نظر من توانایی به فعلیت رساندن انرژی بالقوه یک انسان است. انسان از درصد کمی از نیروی بالقوه اش استفاده می کند و بخش زیادی از این نیرو همیشه خفته می ماند. سلامت: ایجاد تعادل کامل میان روح و روان آدمی است؛ جهت بالابردن کارکردهای ذهنی وی که حاصل آن سلامت روان و سلامت جسم خواهد بود. هدف غایی سلامت سوق دادن انسان به سمت روزگار وصل خویش است و این تنها در زمانی اتفاق می افتد که جسم و روح بدون هیچ اختلالی به همکاری با یکدیگر رسیده باشند و انسان از این تعادل، احساس آرامش کامل کند.
نقش و تاثیر جشنواره ملی عکس سلامت در حوزه بهداشت و سلامت جامعه را چگونه ارزیابی می کنید؟
برگزاری جشنواره یکی از ده ها شکل معرفی و تبلیغ پیام های اجتماعی سازمان برگزار کننده است، اگرچه چنین هدفی هرگز در شکل عمومی مطرح نمی شود، اما جشنواره فارغ از سویه های هنری که دارد، می تواند بستری برای تبلیغ مفاهیم مورد نظر برگزار کننده باشد. به شرط آن که برگزار کننده بر توانمندی ها و ظرفیت های مدیومی که انتخاب کرده – اینجا عکس و جشنواره عکاسی – آگاه باشد و به دنبال «شعار» نباشد، بلکه از طریق «زبان القاء» به تبیین مفاهیمی که مورد نظرش است بپردازد.منظور من از این زبان این است که برگزار کننده، مفاهیم مورد نظر خود را از طریق جاری کردن آن موضوع در فرآیند عکاسی به ذهن و چشم مخاطب برساند تا مخاطب، خود به نتیجه مورد نظر در عکس های جشنواره برسد.
در چنین زبانی، زیبایی شناسی و ساختار نظام مند بصری مسوولیت انتقال مفاهیم ذهنی را بر دوش می کشند نه کلمه و گفتار و شعار.
اما این که جشنواره عکس تا چه میزان می تواند در حوزه بهداشت و سلامت عمومی تاثیرگذار باشد به نظر من: اندک. و این تاثیر گذاری اندک نه اینکه صرفا مربوط به جشنواره باشد، بلکه تمامی پدیده های فرهنگی تاثیرشان در دراز مدت است و هیچگاه نمی توان ادعا کرد که یک جشنواره، یک کتاب، یک فیلم، یک نمایش یا یک همایش فرهنگی می تواند سهم تاثیر خود را به وضوح در مدت زمان کوتاه ببیند.
پدیده های فرهنگی در ساختاری متاثر از یکدیگر در بازه طولانی زمانی تاثیراتی را بر مخاطبان امروزی – که از جهت دیدگاه، تاثیر پذیری، انعطاف روحی، سازگاری یا عدم سازگاری با تغییرات جدید و… دارای خصوصیات متفاوتی نسبت به نسل های قبلی هستند – خواهد گذاشت. حرکت های فرهنگی نیازمند صبر طولانی و تحمل زیادند تا بتوانند برگزار کنندگان را به سر منزل مقصود برسانند.
با توجه به اینکه نمایشگاه عکس از آثار منتخب در تهران و نیشابور برپا می گردد، نمایش این عکس ها چه نقشی در جامعه ایفا می کند و بازخورد آن چیست؟
نمایشگاه عمومی عکس مخاطبان کوچه و بازار را با زبان عکاسی مورد تسخیر قرار می دهد و اهمیتش در این است که مخاطب عام وقتی این عکس ها را تماشا می کند به تفاوت فاحش آن ها با تعریف عمومی که خود از عکس دارد پی می برد، و یا به کارکردی که عکس در فضاسازی عمومی شهری دارد فکر کرده و آن را با عکس های داخل قاب نمایشگاه مورد قیاس قرار می دهد. از دل این قیاس ها و تفاوت ها است که چالشی در ذهن او ایجاد می شود که می کوشد پیام این عکس ها را به خوبی دریافت کند. آن چه در این مسیر اهمیت دارد این است که نمایشگاه های چنین جشنواره هایی باید به جای مخاطب خاص، عمومی سازی کنند، مردم باید مخاطبان این نمایشگاه ها باشند نه فقط عکاسان و صنف عکاسی.
عکس از دید دلالت های فرهنگی و نشانه شناسی چه تاثیری می تواند روی تماشاگر خود بگذارد؟
عکس مجموعه ای از نشانگان بصری است که با حافظه مخاطب در ارتباط قرار می گیرد و مخاطب عکس با تحلیل و واکاوی آن نشانگان بصری و مطابقت آن با دریافت های واقعی خود از تجربه های زندگی روزمره، به معنا و حس و شهودی نائل می آید. وقتی عکسی ثبت می شود معنایش این است که «شاهد» ی وجود دارد بر رویدادی که اتفاق افتاده است، وقتی عکسی اکسپوز می شود حقیقتی را نمایش می دهد که متعلق به گذشته است و به این ترتیب خاصیت عکس این است که ما را به گذشته ارجاع می دهد، به چیزی که دیگر نیست، یا حداقل به آن شکلی که در چند لحظه قبل بود، نیست و تغییر شکل محسوسی در واقعیت آن رخ داده است. این عقب نگه داشتن ما در زمان حبس شده، فرآیندی ذهنی را برای مخاطب ایجاد می کند که همان آوردن گذشته به حال است. این مهم وقتی با ناخودآگاه ما درباره واقعیت زمان ها و مکان ها در هم می آمیزد، برداشتی جدید را از واقعیت ایجاد می کند، یعنی انگار یک مومیایی خیلی با ارزش را آورده باشیم و در موزه ای در زمان حال به نمایش بگذاریم و از روی ویژگی های آن، تاریخ و خصوصیات اش را بازشناسی کنیم.